Orain artean, aipaturiko giza jarduerak ezaugarri fisikoekin loturik daude, eta horien sorreran eta garapenean ontzigintzak berebiziko garrantzia izan zuen. Ibaiertzean itsasoari begira zeuden jarduerak ziren. XIX. mendearen hondarrean, aldiz, beste ikuspegi bateko jarduerak sortuko dira, barrualdera zuzenduak, Gipuzkoa eta Estatuko merkatuari begira. Lehen, ezaugarri fisiko konplexuak bezain garrantzitsuak izango dira, orain, kapital ugariko ekimen pribatuak.
